İshak Paşa Sarayı

 



(*) Ağrı dağına mistik ve demli bir çay kıvamında bakan
Doğubayazıt'ın herhangi bir toprak damında ,



Mekânsız dünyada mekânlar yarattık lakin yücelerden yüce Ağrı Dağı'nı göremeyen bir sarayımız var; İshak Paşa Sarayı.

Evet Ağrı Dağı, İshak Paşa Sarayı’ndan görünmüyor. Efsanelerin ülkesi olan Doğu’da, her şeyin bir öyküsü elbette var. Saraydan Ağrı’nın görünmeyişinin öyküsü ise kısaca şöyledir;

Paşanın kızı bir çobana aşık olmuş. Öyle bir ataşa düşmüş ki yemeden içmeden kesilmiş. Sabahtan akşama kadar Ağrı Dağı’nın eteklerinde koyunlarını otlatan çobana bakar dururmuş. Onu düşünmeden geçirdiği tek bir anı dahi yokmuş.  Bu duruma çok sinirlenen ve daha fazla tahammül edemeyen  Paşa, ‘bana öyle bir saray yapın ki, hiçbir yerinden dağ görünmesin’ diye buyruk vermiş. Ustalar bu emir üzerine dağın görünmediği tek yeri bulup, sarayı buraya inşa etmişler.

(Yaşar Kemal’in ''Ağrı Dağı Efsanesi'' adlı eserinin de bir bölümü İshak Paşa Sarayı’nda geçmektedir.)


Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde yer alan ve yapımı 99 yıl süren İshak Paşa Sarayı, bazı kısımları tek, bazıları iki veya üç katlı olarak inşa edilmiş.


Bilinen bir efsaneye göre, sarayın zindanları güneş ışığının yönüne göre tasarlanmış; zindana atılanlar da işledikleri suçun ağırlığına göre, çok ya da az ışıklı bölümlere yerleştirilirmiş.

Saraydaki beyaz taşların çevre köylerden, siyah taşların ise Ağrı Dağı’ndan taşındığı rivayet edilmektedir.

Sarayda bir dönem Ahmed-i Hani'nin katiplik yaptığı söylenmektedir. Ahmed-i Hani'nin ünlü eseri Mem ü Zin’de Mem’in de zindana atılması ilk akla gelecek unsurdur.

Mem’in ölürken ağzından “Zin” diye seslenişi ve Mem’in, Dicle nehrine seslenişinden bir alıntı şudur ki;


"Ey benim gözyaşlarım gibi dökülen nehir!

Ey âşıklar gibi sabırsız ve sükûnetsiz nehir!

Sabırsız, kararsız ve sükûnetsizsin,

Yoksa benim gibi sen de deli misin?

Senin için hiçbir karar kılmak yok,

Galiba senin gönlünde de bir yar var.’


Ya, Zin’in, Mem’in mezarı başındaki  seslenişi, 


‘Ey vücudumun ve canımın mülkümün sahibi,

Ben bahçeyim, sen de bahçıvan

Senin bahçen sahipsizdir

Sen olamazsan onlar neye yarar

Kaşlar, gözler, zülüfler neyedir.

Zülfümü tel tel çekeyim

Sonra yarim sen beni belki değişik görürsün"


 

İshak Paşa Sarayı ile ilgili bir diğer rivayet ise İshak Paşa Sarayı’nın ilk avlusunun sağ tarafında bulunan çeşmeden süt aktığıdır. Sarayla ilgili bilinen birçok kaynakta, çeşmenin iki musluğu vardır ve birinden su, diğerinden ise süt akmaktadır. Rivayete göre, saray çevresinde yaşayan köylülerin sağdıkları süt kanallarla buraya getirilir ve yöre halkının faydalanması için çeşmeden akıtılırmış.



İshak Paşa Sarayı, Anadolu’da benzerine rast gelinmemiş yapılardan biridir. 



Sarayın şüphesiz ki inşa edildiği zamanlarda en ihtişamlı unsuru som çelikten yapılmış altın kaplama kapısıydı. Anıtsal taç kapıda yer alan bu altın kapı, gelenleri bütün ihtişamıyla karşılarmış. Senelerce adından bahsettiren bu kapı ne yazık ki 1878 yıllarında gerçekleşen Rus işgalin sonucunda saraydaki diğer birçok başka kıymetli eşyayla birlikte Moskova’ya götürülmüş. 





İshak Paşa Sarayı’nın altın kapısı, bugün hâlâ Moskova Müzesi’nde bulunmaktadır.

Ayrıca İshak Paşa Sarayı, UNESCO’nun Geçici Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.



Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Denize dökülen bir pınar gibi,

Resim
Ne olduysa o kırmızı monttan sonra oldu , demiştik biz uzun süre. Hayatını alt üst ettin , demişlerdi onlarda. Hayatımın altından cennet suları akıyormuş meğer, kurak bir toprak üstünde yaşarken bundan haberdar değildim. Bu yıl yeni bir yaş aldım, onbir kilo verdim, hayatımda ilk kez bu yıl gittim lunaparka.  İnsanlar eksilttim hayatımdan -yeni insanlara yer açtım- Çok ağladım, çok yürüdüm, çok yazdım. Gün doğumlarını yakaladım. Yağmurlu günlerde şemsiye taşımaktan hiç haz duymuyorum ama ilk kez şemsiyem ile yürüdüm yağmurda. Saçlarım çok uzadı, bir iki tel beyazım bile çıktı.  Kafamın içi aylarca susmadı,  Hem çok konuştum hem hiçbir şey anlatmadım insanlara. Bu yılın kahrını da neşesini de en çok iş arkadaşlarımla bölüştüm. Ne kadar ağladıysam o kadar güldüm. Öyle ki artık ağlanacak şeylere de gülüyoruz. - ve oldukça yüksek ses çıkartarak çalıştığım için üzgünüm, bu da bir çeşit terapi oldu bana - Ankara'ya bu yıl da gidemedim. Taşa döndüm zannederken kalbimde çiçekler...
Devamı

Kanadın da kaderi kırılmak,

Resim
Dizlerini karnına çekip ellerinle sarmışsın, Gece üç, dört  Bir günün değil bir yaşamın yorgunluğu bu. Öyle uyuyarak da geçmiyormuş üstelik. En hazırlıksız anda yüreğine görünmez bir bıçak sızısı saplayabiliyormuş.  Konuşan bir zihne sadece susmak fayda etmez. Bazen daha çok konuşup, o ne dediğini bilmeyen sesi bastırmak gerekir. Bu gerçek bir yaşam yorgunluğu olabilir mi peki? Olabilir. Herkesin sınavı kendine özgü. Herkesin yükü kendine ağır. Durup karşısında, canı acıyanın acısını hafife almak ancak acizlere yaraşır.  * Anlatmam derdimi dertsiz insana, Dert çekmeyen dert gıymetin bilemez Kendini sevmek uzun bir yol, yolculuk etmesi çetin bir yol. Bu sebeptir ki her zaman insanın insana sevgisini kutsadım. İnsanın kendini sevmesi bile bu kadar zorken, dedim. Dünya üzerinde bir benzeri daha olduğuna inanmadığın birini sevmek müthiş bir cesaret! Kendinde tahammül edemediğin ne varsa baş göz üstüne diyorsun. Bir başkası yapsa aynı davranışı saniye düşünmeden yoldan saparı...
Devamı

Tanıdığım bir ağaç var,

Resim
Çiçeğe "unutmabeni" ismini veren insanoğludur inceliğe olan inanca tutulduğum dal. Hâlbuki ne kadar zor inceliğin dengesini koruyabilmek. Beklentilerini ve duygularını taşıyabilmek. Bazen kendini bazen de dünyanı var edenleri sırtlayabilmek,  Olanı olduğu gibi aktarabilmenin çabasını vermek insanoğluna,  Tanrıdan dilemek seni duymasını, seni anlamasını, seni pamuklara sarmasını.. -İstemenin sınırsızlığına inanarak gönlünü ferahlatarak- Bütün bunları zihnimin kalabalığı ile konuşurken, kafamı kaldırıp yolun karşısına baktım. Çırılçıplak duruyordu karşımda. Halinden memnun değildi. Çünkü kendi tercihi olmayan bir sonucun üzerinde yarattığı ağırlığı taşıyordu. Sonbaharda yapraklarını çok döktüğü için bu büyük ağacın tüm dallarını budamışlardı. Çünkü yazın o ağacın gölgesinde serinlediklerini, güzün ilk günleri gelir gelmez unutmuşlardı. Yeşil renkleri sarıya dönüp birde yerlere dökülen yapraklarını toplamak zorunda kaldıklarında; güzün de gelip geçici olduğunu göz ardı edip kesm...
Devamı